Kocaeli’nin Kandıra ilçesinde bulunan Kerpe bölgesinde yapılan ilk bilimsel su altı kazısında önemli bulgular elde edildi. Yapılan çalışmalarda elde edilen bilgiler, milattan önce 4. yüzyıldan milattan sonra 18. yüzyıla kadar geniş bir tarih aralığı verdi. Bölgenin, antik dönemden Osmanlı dönemine kadar kesintisiz olarak deniz ticaretinin önemli bir noktası olduğu tespit edildi.
Kerpe’de 2020 yılından bu yana ilk bilimsel su altı kazısı yapılıyor. Çalışmalar, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü himayelerinde, Kocaeli İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü koordinasyonuyla Kocaeli Müze Müdürlüğü başkanlığında yürütülüyor. Su altı kazısı yapılan alandaki buluntular, M.Ö. 4. yüzyıldan M.S. 18. yüzyıla kadar geniş bir tarih aralığı verdi. Buluntular incelendiğinde, deniz yolu ile bölgeye ulaşan ürünlerin üretim merkezlerini, hangi ürünlerin taşındığı ve bölgenin hangi ülkelerle ticari ilişkiler içinde olduğunu tespit edilebildiği öğrenildi.
Antik dönemde eski adıyla Nikomedya olan bölge, ilk olarak M.Ö. 7. yüzyılda Miletli kolonistler tarafından Karadeniz’de deniz ticaret yollarının genişlemesi, korunması ve daha fazla kullanılabilmesi için aktarım ve dağıtım noktası olarak kullanıldı. Daha sonra M.Ö. 4. yüzyılda Roma İmparatorluğu’na olan ekonomik katkıları, yapılan çalışmalar sayesinde gün yüzüne çıkmaya başladı. Ayrıca, bölgenin Osmanlı döneminde de ciddi ekonomik katkılar sağladığı tespit edilen bir diğer konu oldu. Osmanlı döneminde İstanbul’un ihtiyacı olan, mermer, tomruk, tahta, ağaç, odun kömürü gibi ürünler Kerpe’deki limanlardan İstanbul’a ulaştırıldı. Bölgedeki limanlar antik dönemden Osmanlı dönemine kadar kesintisiz olarak deniz ticareti yapıldığını açığa çıkardı. Öte yandan, antik dönem mendireği ve kale kalıntıları günümüzde de kısmi olarak görülebiliyor. Bölgede yapılan su altı çalışmaları ve bölgedeki mendirek ile kale kalıntıları kamerayla görüntülendi.
“İlk bilimsel su altı kazısı olması açısından kıymetli”
Kerpe’de yürütülen çalışmaların, Karadeniz kıyılarındaki ilk bilimsel su altı kazısı olduğu için kıymetli olduğunu vurgulayan Kocaeli Müze Müdürü Serkan Gedük, “Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğümüzün himayelerinde, Kocaeli İl Kültür ve Turizm Müdürlüğümüzün koordinasyonuyla Kocaeli Müze Müdürlüğümüz başkanlığında 2020 yılından itibaren Kerpe’de bilimsel su altı kazı ve yüzey araştırması yapmaktayız. Yapılan bu çalışmalar ülkemizin Karadeniz kıyılarından yapılan ilk bilimsel su altı kazısı olması açısından oldukça kıymetli” dedi.
Osmanlı döneminde İstanbul’un ihtiyaçları bu bölgeden ulaştırıldı
Bölgenin hem Roma hem de Osmanlı döneminde ciddi ekonomik katkılar sağladığını belirten Gedük, “Bu bölge neden önemli? Batı ve doğu arasındaki jeopolitik konumu ve korunaklı limanı sayesinde, geçirdiği çok sayıda yıkıcı depreme rağmen çağlar boyunca büyük bir sanayi ve ticaret merkezi olarak önemini korumuştur. Bu bölge neden önemli? Roma İmparatorluğu’nun başkentlik yapmış bir liman kenti, liman kenti olması ne demek? Günümüzde olduğu gibi özellikle ticari açısından Roma İmparatorluğu ekonomisine büyük katkı sağlamıştır. Sadece Roma döneminde değil aynı zamanda Osmanlı döneminde önemli bir noktaydı çünkü İstanbul’un ihtiyacı olan, mermer, tomruk, tahta, ağaç, odun kömürü gibi ürünler buradaki limanlardan İstanbul’a ulaştırılmaktaydı” diye konuştu.
“Antik dönemden Osmanlı dönemine kadar kesintisiz olarak deniz ticareti yapıldı”
Bölgede antik dönemden Osmanlı dönemine kadar kesintisiz deniz ticareti yapıldığını söyleyen Gedük, “Kerpe; Kocaeli’nin, antik dönem adıyla Nikomedya’nın Karadeniz’e açılan önemli bir kapısıydı. Araştırma yaptığımız bu bölge hakkında çok fazla bilimsel çalışma yapılmamış ancak antik kaynaklardan yaptığımız araştırmalara göre M.Ö. 7. yüzyıldan Miletli kolonistler tarafından Karadeniz’de deniz ticaret yollarının genişlemesi, korunması ve daha fazla kullanılabilmesi için bir aktarım ve dağıtım noktası olarak kullanılmıştır. Zaten antik dönem mendireği ve kale kalıntıları kısmi olarak günümüzde de görülebilmektedir. Su altında yaptığımız çalışmalar sırasında tespit ettiğimiz buluntular M.Ö. 4. yüzyıldan M.S. 18. yüzyıla kadar geniş bir tarih aralığı vermektedir. Bu da bize bölgede Antik dönemden Osmanlı dönemine kadar kesintisiz olarak deniz ticareti yapıldığını göstermektedir. Buluntular incelendiğinde deniz yolu ile bölgeye ulaşan ürünlerin üretim merkezlerini, hangi ürünlerin taşındığı ve bölgenin hangi ülkelerle ticari ilişkiler içinde olduğunu tespit edebiliyoruz” şeklinde konuştu.
“Daha somut veriler ortaya koyarak devam edeceğiz”
Çalışmaların ileriye yönelik ışık tuttuğuna ve bundan sonrası için daha da somut veriler ortaya koyarak devam edileceğine değinen Gedük, “Bilimsel veriler ışığında yürüttüğümüz kazı ve araştırmalarda bugün olduğu gibi bundan sonra da daha somut veriler ortaya koyarak devam edeceğiz. Hiç kuşkusuz ilimizde yaptığımız bu çalışmalar büyük bir sanayi ve ticaret merkezi olarak önemini koruyan Kocaeli’mizin arkeolojik zenginliğine yeni boyutlar kazandıracaktır. Ayrıca bu çalışmalar ileride yapılması planlan müze ve su altı arkeopark çalışmalarına altlık oluşturacaktır. Bilimsel su altı ve kazı çalışmaları kara çalışmalarına nazaran oldukça zor bilimsel çalışmalardır. Bu konuda bizleri destekleyen kurumlarımıza çok teşekkür ediyoruz” ifadelerini kullandı.
