Yazımızın başlığına bakıp bir polemiği başlatacağımı düşünenler yanılıyorlar. Yanılıyorlar, çünkü zihinsel alt yapıları buna ön koşulsuz hazır…
Abdülhamid Han bizim en dirayetli padişahımızdı. Kimilerine göre asrın son Sultanıydı. İmparatorluğun çöküş döneminde tahta oturdu ve tüm imkansızlıklara rağmen ülkesini 33 yıl daha ileri taşımayı başardı.
Onun icraatlarının pek çoğu belli bir kesim tarafından şiddetle eleştiriliyor. Hatta bu büyük insan, ideolojilere kurban edilip yerden yere vuruluyor. Bu kesimi frenlemek, hezeyanlarına dur demek ise kabil değil…
Abdülhamid hayranları içinse, Sultan’ın yapıp ettikleri olumlu ya da olumsuz, mutlak surette bir hikmete tabi. O yapmışsa vardır bir bildiği…
Mesela;
Kıbrıs’ın İngilizlere verilmesi meselesinde ağır eleştirilere maruz kaldı Abdülhamid Han. Halbuki uyguladığı bir denge politikası idi. Zira Kıbrıs’ı vermeseydi Başkent gidecekti.
Malum üzere Kıbrıs, 1571 yılında fethedildi. Ne demişti Sokullu Mehmed Paşamız; “Siz İnebahtı’da donanmamızı yakmakla sakalımızı kestiniz. Biz ise Kıbrıs’ı fethetmekle kolunuzu kestik.” Bunu Venedik elçisine söylüyordu Sokullu…
İnebahtı yenilgisinin üzerini örtme girişimi olarak değerlendirilebilir bu söz. Ama Kıbrıs’a atfedilen değeri de gözler önüne serer. Sakal geri gelirdi ama kesilen kol öyle kalırdı.
Böylesi bir Kıbrıs’ı Sultan Abdülhamid İngilizlere verdi, evet…
‘Evet’ diyoruz, çünkü bu hareketiyle devleti kurtardı Sultan. Bunu muktedir tarihçiler de böyle yorumluyorlar. Olayın detayına inilip Abdülhamid’in tahta henüz oturmasına, Osmanlı – Rus savaşının elim sonuçlarına bağlanabilir konu ama nihayetinde Kıbrıs, devleti kurtarmak için verildi.
Pek tabidir ki öyle hemen eli kolu bağlı verilmedi, devlet aklı anlaşmaya maddeler koydurdu. O maddeleri yazanlar, Sultan’ın ne istediğini anlamamışlardı. Belki de ‘meczup’ olarak nitelediler kimbilir…
Ama öyle bir zaman geldi ki on yıllar sonra çıktı ortaya gizem.. 1953 yılında Abdülhamid’in bu ferasetinden dolayı Ada’da asker bulundurma hakkı elde ettik.
Gelelim 1934 yılına…
Cumhuriyetimizin kuruluşundan 11 yıl sonrasına. Faşist Batı’ya, Mussolini’ye, Hitler’e karşı dayanak arayışı içerisinde olan bir Türkiye Cumhuriyeti var…
Bu kez devletin önünde, her dönem yaşandığı gibi konjöktürün getirdiği müthiş çıkmazlar duruyor. Bu çıkmazların en azından bir kısmını aşmak için elinde kullanabileceği stratejik bir silahtır Ayasofya…
Devlet, ortaya çıkan olumsuzluklardan rahatlamak gayesiyle Ortadoks Ruslarla dostluk kurmanın yolu olarak Ayasofya’yı müzeye çeviriyor. Bir devlet kararıyla, belli şartlarla ve de zorlukların bedeli olarak…
Neden Kilise değil de müze? İnsaflıca düşünelim; eğer Kiliseye çevrilseydi ki bu bizim büyük devlet olma geleneğimize göre mümkün değildi, bu gün açmak bu kadar kolay olabilir miydi?
Kendi tarihinize parça parça, bölük bölük bakamazsınız. Tarihiniz bir bütündür. Fatih’i sahiplenip de aklı noksan diye Sultan V. Murad’ı atamıyorsanız, Abdülhamid’e gösterdiğiniz hoşgörüyü Mustafa Kemal’e de göstermek zorundasınız. Biri devleti kurtarmak için Kıbrıs’ı verdi diye savunuluyor da, diğerinin gerekçeleri neden gözardı edilsin?
Her bir olay zamanın şartlarında değerlendirilmeli. O gün şartlar onu gerektiriyordu demek ki. Ayasofya kilise yapılsaydı o zaman eleştirirdim. Yapılamazdı, yapılmamalıydı, devlet kendi tarihsel geleneğine aykırı olmamak koşulu ile bir manevra olarak adına müze demiş. Bir kısmı da namaz için açık bırakılmış. Devlet o zamanda devletliğini yapmış yani…
Bugün…
Devletimiz bir karar verdi ve Ayasofya’yı yeniden ibadete açtı. Hepimizin göğsünü kabartan bir güç gösterisidir bu. Sizin devlet olarak ne kadar güçlü olduğunuzu gösterir. Medeniyet yarışında var olduğunuzun en temel göstergesidir. ‘Mana’ yı kaybetmezsek eğer, bizim için bir başlangıçtır bu.
Yaptığımız okuma, bir şeyi savunmak ya da yermek için değildir. Tarihimize bir bütün olarak bakmamız gerektiğinin dışa vurumudur. Birini övüp diğerini yermek tarih şuuruyla, tarih bilinciyle ve sahip olduğumuz imani kültürle bağdaşmaz. Zaten siz kaçsanız da geçmişiniz sizi bırakmaz. Yüzyılın başında yeni bir devlet kurduk ama Osmanlı’nın borçlarını sırtımıza yüklemediler mi sanki?
Vesselam…
