Son dönemde kamu alanında ve özellikle belediyelerde seçim öncesi sözleşmeli memur yapılanların sözleşmelerinin yenilenmemesi ile ilgili tartışmalar gündemde. Herkes bir şeyler söylüyor, meseleyi ‘taraf’ olarak tartışıyor ama kimse buradan bir ders ya da sonuç çıkarma derdinde değil.
Kim bunlar, nasıl memur oldular, vasıfları nedir, kimlerin yakınları?
Kendilerine sunulan haksız makamları reddetmeyecek kadar iradesi zayıf olanlar nasıl oluyor da böyle önemli makamlara getiriliyorlar? Bu da ayrı bir konu…
Şunu hemen belirtelim, ülkemizin hangi kurumunda, hangi siyasi parti personel alırken ehliyete, liyakate özen göstermiş, hakkı olanı işe almış ki belediyelerde olsun. Zaten bu işin deyim yerinde ise ‘cılkının çıktığı’ zemin belediyelerin ta kendisi değil midir?
Hele eski YÖK başkanının “Biz soruları çaldık.” diye itiraf etmesinden sonra kim kime ne anlatacak? Sistemin her tarafı hallaç pamuğuna dönmüş, neresinden tutsanız elinizde kalıyor. Kul hakkıymış, ehliyetmiş, liyakatmış, kim takıyor bunları? Siyasi kayırmacılık, hemşehricilik, dost akraba ilişkileri, bölgecilik kanımıza işlemiş bizim.
Seçim arefelerinde mevcut belediye başkanlarının haksız, hukuksuz atamaları halkın gündemini meşgul eder. Sokaklarda kısık sesli de olsa insanlar bunları dillendirir. Hep böyle olur; halk, vicdanına sığmayanı sessizce not eder, sırası gelince gereğini yapar. Sessiz yürüyen bu tepki çoğu zaman sorumluların seçim kaybetmesine yol açar.
Hele bir başkanın yapılanları sonradan kendisinin itiraf etmesi, üzerinde düşünülmesi gereken trajik bir vakıadır. “Ben yakın çalışma arkadaşlarımın ricasını yerine getirdim.” diyebilen biri için artık söz değil, yargı yolu açılmalıdır. Zira normal olan şey, bu anlayışta olanların yaptıklarının hesabını vermesi, yargılanmasıdır. Yüz binlerce genç KPSS derdinde geceyi gündüze katarken, hangi ahlak ve vicdanla böyle bir yola başvurulur? İnsanların hayallerini çalanların FETÖ’den ne farkı vardır? Bunu nasıl izah edersiniz, partilileriniz sizi nasıl savunabilir?
Tekraren söylüyoruz, hak ve adalet anlayışı bir ülkenin mayasıdır, olmazsa olmazıdır. Önceliğiniz bu ilkeler ise güçlü devlet olursunuz, her alanda büyürsünüz. Bu değerleri ihlal ettiğinizde ise tren raydan çıkar. İnsanları öfkeli yapar, birbirine düşman edersiniz, memlekette mutluluk ve huzuru tesis edemezsiniz. Bu gün yaşananlar tam da bu değil midir?
Osmanlı’nın yıkılmasını büyük oranda liyakat sisteminin kaybolmasına bağlayan tarihçiler vardır. Enderun’da yetişenlerin sıkı bir eğitimden ve sınavdan geçirilerek layık olanların görev alması anlayışı maalesef Kanuni’den sonra kaybolmuştur. Liyakat olmayınca adamına göre iş, rüşvet ve iltimaslar artmıştır. Bu da devletin sonunu hazırlamıştır.
İddiamıza belge olarak; 16. yüzyılda Osmanlı bürokrasisinde önemli görevlerde bulunmuş bir devlet adamı ve tarihçi olan Mustafa Ali, “bozulmaya ilişkin olarak kariyer ve liyakat sistemlerinin işlemediğini, cahil kimselerin önemli görevlere getirildiğini, rüşvet ve iltimasın yaygınlaştığını” kaydetmiştir.
Cumhuriyete geçtiğimizde, geçmişi tecrübe eden kurucu kadrolar, 1924 Anayasası’na ‘liyakat’ maddesini koyarak bu konuya ne denli önem verdiklerini göstermişlerdir. Söz konusu madde 1924 Anayasası’nın 92. maddesidir. Merak edenler okuyabilir. Bu hüküm 1939’da çıkarılan bir kanunla daha da geliştirilmiştir. Sonraki dönemlerde yasa olarak sürekli geliştirilen bu anlayış maalesef uygulamada karşılık bulmamış ve yazılanlar sadece kağıt üzerinde kalmıştır.
Siyasetin kendi dinamiklerini biliyoruz. Bu haksız cürümleri işleyenlerin yerine gelenler yarın aynı cürümleri kendileri işleyeceklerdir. Aynı hataları kendileri yapacaklardır. Mesele niyet okumak değildir, biz sadece renkleri tartışıyoruz. ‘yeşil’ yaparsa bendendir haklıdır, ‘kırmızı’ yaparsa ondandır, haksızdır…
Bu düzende herşey toplum ahlakıyla alakalıdır. Azgın isteklerin önünde makul iktidarların durma şansı ne kadardır sizce?
Siyaset mekanizmasından dürüstlük beklemek abesle iştigaldir. Olması da mümkün değildir. Felsefesi vurgun ve talan olan kapital düzende, istekler azgın kasırga gibi, önüne ne çıkarsa alıp savuruyor. Öyle ama, yönetici olanlar biraz vicdanlı, biraz irfanlı olamazlar mı? Koltuktan çekip gittiklerinde vicdanlarını ömür boyu rahatsız edecek hatalar yapmayabilirler, bu onların elinde. Bir hoş seda bırakmaları çok mu zordur?
Yapılacak şey şudur; haksız olarak kim memur yapılmışsa deşifre edilmeli, kamu oyuna isim isim ifşa olunmalı. Olunmalı ki bir daha böyle hakkı olmayan işlere yeltenmesinler. Sorumlular hakkında cezai işlem uygulanmalı, yasalarda boşluk varsa kapatılmalı, yargı önüne çıkarılmalı. Yöneticiler de bilsin ki, “Böyle hatalar yaparsam yarın akibetim giden gibi olur.”
Duruşumuz adaletten yanadır ve ‘kimseye yanıltıcı bilgi ve beyanlarda bulunmayacak olmamız’ hayat şiarımızdır.
Vesselam…
