Ülkemizin yakın tarihine baktığımızda; Cumhuriyetin ilk yıllarında ta ki Menderes dönemi ne kadar devletçi bir yapı ile memleketin ekonomik yapısı idare edilmeye çalışılmıştır. Menderes ve daha sonra Süleyman Demirel yöntemleri döneminde karma ekonomik yapı uygulanmıştır. Karma ekonomik yapı ağırlıklı olarak devlet ve azınlık olmak şartıyla serbest piyasa ile yürütülmüş ilk zamanlarda. Devlet ekonomisinin temel taşı ve yatırımcısı sanayi sektörlerinin sürükleyicisidir. Özel sektörde onu takip eder. 80 ihtilaline kadar bu böyle süregelmiştir. Bu sistemin henüz gelişmemiş olan Türkiye açısından faydaları olduğu gibi zararları da olmuştur. En önemli sıkıntı demokrasiye hazmedememis ahbab-çavuş ilişkisi şeklinde yönetilen ülkede siyasi iktidarların oy ambarı gördügü insan gruplarını ihtiyaç olsun, olmasın seçimlerden önce devlet fabrikalarına sıkıştırması olmuştur. Yine seçimlerden önce o ülke çin en önemli tarım ürünlerinin alım taban fiyatları yüksek tutularak popülist bir yapı mantığında devlet bütçesi zararı uğratılmıştır. 80 sonrası Özal döneminde bir anda yelkenler açılmış serbest piyasanın içine ülke balıklama dalmıştır. Özel Freidman’cı mantıkla “ölen ölür kalan sağlar bizimdir” demiş ve hatta açık bir lisanla “ben zengini severim” demiştir.
Evet karma sistemden ülkemiz bir anda vahşi kapitalizme geçiş yapmıştır. Ülkemizde uygulanan kapatiliz nizam Avrupa’da ki şekle uymamaktadır. Onlar 19 yüzyıl sonlarında sanayi devrimi ile geçtikleri kapitalizmi hazmetmişler ve artık Avrupa tipi rayına oturmuş bir sistemle devam ederken, Özal’la i mal bulmuş mağribi gibi vahşi kapitalizme balıklama atlayan sermaye sahipleri o günlerde milyarderler olmuş çıkmışlardır. Ülkenin sanayisi ve ticareti artık devletin dümen suyunda olmaktan çıkmıştır. Devlet altyapısını kurmuş üreticiye sanayiciye yol vermiştir. Üretim sektörünün dışında hizmet sektörleri de özelleşmeye başlamıştır. Çünkü devlet kapatiliz düzende üretim yapmaz ve hatta hizmet sektörüne de karışmaz. Bunun içindir ki Tayyip Erdoğan döneminde tüpraşlar, Telekomlar satılmıştır. Sekanin kapatılması makinelerin haraç mezat satılması Kocaeli insanında duygusal tepkiye neden olmuştur. Fakat zarar eden kuruluşun devletin sırtında kambur olmasının mantığı var mıdır? 2000 kişiyle çalışacak bir tesis basit siyasi mülahazalarla 8 bin kişiyle çalıştırılmaya çalışılırsa sonuç vahimdir.
Artık dünya küçük bir köydür. Komünist rejim ile idare edilen Çin bile fiili uygulamada kapitalizmi seçmiştir ve dünyanın bir numarası olma yolunda yürümektedir.
Son dönem Türkiye’nin durumuna bakacak olursak toplum artık kapitalist düzeni özümlemiştir. Özal dönemi ile başlayan vahşi kapitalizm uygulaması artık yerine Avrupa tipi kapitalizmi bırakmıştır. Artık saldırgan tüketim toplumu hızını kesmekte, ayağını yorganına göre uzatmaya çalışmakta ve ihtiyacına göre hareket etmektedir. Bu durum iç piyasada orta boy üretici ve tüccarı peşinden de küçük esnafı sıkıntıya sokmaktadır. Artık üretilene aşırı saldırı yoktur. Bu da arz-talep dengesinde sıkıntı yaratmaktadır. Çok üretiyoruz ama artık daha az tüketiyoruz. Bu dengesizliği açmak için Ülke üreticisinin kaliteyi daha da yükseltip ihracata yönelmesi gerekiyor. Aksi takdirde az talepteki bu dengesizlik belli bir müddet sonra üreticinin sırtına yük olarak bilecektir. Belki üretim kısaca, belki bu da işçi çıkartmalara sebep olacaktır.
Bizim düşündüğümüzü sayın cumhurbaşkanı da düşünüyor olmalı ki Güney Amerika, Afrika ve Asya pazarlarında ülke üreticisinin malını satabilmesi için ciddi mesai harcıyor ve sanayicileri de yanında taşıyor.
Ülkenin yıllar uçinde büyük rakamlarla büyümesi keyifli duruyor ama bu enflasyon ve faiz artışını da getiriyor. Ekonomistler yıllarca tartışıyor “hızlı büyüme mi dengeli büyüme mi”? Sanırım kontrolü ve dengeli bir büyüme ülkemiz ekonomisi için daha uygun olacaktır.
Hepinizi Allah ( cc ) ye emanet ediyorum
