Türk siyasi hayatı hiç kuşkusuz üç önemli kuşak görmüştür, birbirlerinden bağımsız, kullandıkları argümanlar değişik, beslendikleri kaynaklar farklı ama ortak özellikleri ‘hak, hukuk ve adalet’ kavramlarını bayraklaştıran üç güzide kuşak…
Kategorize edeceksek şayet, bunlardan birincisi 68 kuşağıydı. 1968 öğrenci olaylarıyla simgelenen bu kuşak, siyasal hayatımızda öyle köklü değişimlere, devasa işlere imza atmadı ama kendisine milliyetçi ve emperyalizm karşıtlığı gibi siyasal yönelimler seçerek tarihe geçti.
Her türlü menfi durumu fırsata çevirerek varolma mücadelesi veren bu kuşağın, 6. filonun gelişi ile yaptıkları, Boğaziçi eylemleri ve özellikle Filistin rüyası en dikkat çeken yönleriydi.
İkinci kuşak ise 78 kuşağıydı. Tepkisel milliyetçiliğin beslediği bu kuşak soldan biraz ayrılmış, daha maneviyatçı ve daha yerli sloganlarla kendini var etmişti. Duruşları mert, idealleri Tanrı Dağları’nı aşan kutsal bir büyüklüğe sahipti.
Sağ ve sol kuşağın komünizm kozmopolitizmi etrafında birbiriyle savaştırılması ve bu iki kuşağın bu yöntemle sahnenin dışına itilmesi, üzerinde önemle durulacak bir konudur. Her iki kuşağın siyasal anlamda iktidar olamamasının nedenleri de ayrı bir dosya kaldırır kanaatindeyiz.
Bu kuşaklardan ilki, 1968 kuşağı; 12 Eylül darbesiyle sisteme entegre edildi. Gidenin yerine yeni bir nesil ikame etmekte zorlandılar. Bir siyasi partiye mahkum bırakılan bu kuşak zaman içerisinde statükonun yılmaz savunucusu yapıldı. Her seçim baharında siyasal iktidar hayali kurarak ömrünü tüketir oldu.
Milliyetçi kuşak ise siyasal olarak önce iki parçaya bölündü. Sonraki dönemlerde daha da parçalanarak dünün kader birliği yapan dava adamları birbirlerinin boğazına sarılan birer hasım haline getirildi.
Sonra bir 90 kuşağı geldi. 1960’larda başlayan ve Erbakan önderliğinde ilerleyen İslamcı hareket kendine özgü bir kuşak üretmişti. Bunlar da İslamcı idi. Adil düzen kuracaklar, İslam birliğini sağlayacaklar ve bu yolla tüm dünyaya adalet dağıtacaklardı.
Her üç kuşağın da ortak özelliği mert ve dürüst davranmaları, idealist olmaları, hak, hukuk ve adalet kavramlarını yeryüzünün tek kurtarıcısı olarak görmeleriydi. Bunu yaparken güven veriyorlardı, kendilerinden emindiler, yılgın kitlelere umut olmuşlardı.
Fakat teoride çizilenler pratikte pek karşılık bulmadı. Söylemler eyleme dönüşemeden sustu ya da susturuldu. Bunda dış etkenlerin payı vardı ama asıl suçlular da yine sistemin büyüsüne kapılan bu kuşak mensuplarının kendisiydi.
İlk iki kuşak bürokratik iktidarla kendine hayat alanı buldu. Siyasal olarak bir başarı elde edemediler ama devletin asıl yönetimini hep ellerinde bulundurdular. Zamanla mevki, makam, güç sarhoşluğu gibi siyasal hastalıklar onlara da sirayet etti ki dünyaya söyleyecekleri sözler her geçen gün tükendi ve sonunda tümden kayboldu.
Bir ideolojinin, inancın ya da idealin iktidar olması takipçilerinin durumuyla alakalıdır. Her bir inanç sistemi aslında temelde aynı öğretileri sunar; ‘hak, hukuk ve adalet.’ Bunları ete kemiğe büründürecek ise insandır.
Son kuşak İslamcılar, üzerlerinden bir 28 Şubat silindiri geçmesine rağmen kendilerini iktidarın kucağında buldular. Belki de bu, postmodern darbenin doğal bir sonucuydu. Geldiklerinde devlet iktidarı başkasının, siyasi iktidar onlarındı. Geçen zaman içerisinde her iki mevkiyi de onlar kaptılar. İlk iki kuşağa nasip olmayan devasa nimetlere kavuştular. Belki de bu durum bir kuşağın bitişinin hazin hikayesini yazıyordu.
Gelinen noktayı anlatmaya gerek yok. Gördük ki, idealizm olarak dillendirilen ‘hak, hukuk ve adalet’ kavramları galiba birer ütopyadan ibaret…
İslamcı kuşak tarihe mal oldukça, bir davanın, yine o davayı savunanlar tarafından nasıl yokluğa mahkum edildiğini tarih affetmeden not düşecektir. Bu gerçeği dünün dirayetlilerine nasıl anlatamadıysak, bugünkü güç sarhoşluğuyla bunu onlara da anlatma imkanımız yok. Örneğin; bu kuşağın mensupları hastane kapısında sıra bekleyen bir vatandaşın hakkını ölümüne savunuyorlardı. Şimdilerde kendilerinin cenazeleri bile Amerikan hastanelerinden kaldırılıyor. Kimle neyi konuşalım biz?
Bir kuşak, eğer savunucuları dejenere olmaz, ilkelerinden taviz vermez, hak ve adalet kavramlarından ayrılmazsa 100 yıllık bir hakimiyet alanı kurabilir. Bizim kuşakların çabuk tükenişi yine toplumsal ahlaki yapımızla doğru orantılı olsa gerektir.
Gelin biz yazımızı şu ibretlik hikayeyle bitirelim;
Bizim mahallede solcu bir abimiz vardı. Babası anlatmıştı;
Oğlu iyi bir solcuymuş, 68 kuşağından etkilenmiş, sloganı da her dürüst solcu gibi hak, hukuk ve adaletmiş. Hakça Düzen, Adil Düzen gibi siyaset argümanlarının baş savunucusu…
Harman zamanıdır, baba döven dövmüş, yakıcı sıcakta saptan başak ayırmış, mahsulü yığın yapıp ambara götürecek. Bizim delikanlı babasına yaklaşmış;
“Hepsini ambara götüremezsin, yarısına el koyuyorum.” demiş.
Şaşırmış baba, oğlanın ne demek istediğini anlamamış ilkin,
“Yahu sen devlet misin yoksa eşkiya mı? Benim mahsulüme ne hakla el koyuyorsun?” diye çıkışmış.
Delikanlı gayet rahat;
“Hepsi senin değil, yarısını fakir fukaraya dağıtacağım.” deyivermiş.
Hacı Amca yeni yeni anlamış meseleyi. Sıcak zaten tepesine binmiş, Biraz ötede iyi bir değnek ilişmiş gözüne. Usul adımlarla gidip değneği sıkıca kavramış. Tam kafaya indirecekken zor kaçmış bizim delikanlı.
“Seni gidi hazırcı seni!” diye bağırmış ardından. “Benim meydana getirdiğim mahsulü dağıtması kolay, şu Ağustos sıcağında kendin harman et de ondan sonra göreyim adaletini.”
“Başkasının emeğine çökmek solculuk değil, üretmek ve sonra dağıtmak gerekmiş, babam bana bunu anlattı.” derdi delikanlı.
Başkasının malına çökenler, baba mirasına çökenler, devlet malına çökenler…
Hikaye anlayana çok şey anlatıyor, anlamayana zaten davul zurna çalsan az…
Vesselam…
